Internetstoring en digitale ontwrichting

Er is sprake van digitale ontwrichting als een ICT-systeem onbedoeld, moedwillig of door een fout, verstoord raakt en daarmee de fysieke veiligheid of de openbare orde in gevaar brengt. De oorzaak van de verstoring kan komen door een digitaal probleem (bijvoorbeeld een hack) of door een tastbare oorzaak, zoals een brand in een datacentrum. 

Het voorbeeld van een brand in een datacentrum laat goed zien dat niet alleen een incident zelf, maar ook de gevolgen ervan op de samenleving verstorend kunnen werken. Als gevolg van een incident kan bijvoorbeeld de elektriciteit uitvallen, de drinkwatervoorziening in de problemen komen of is geld pinnen niet meer mogelijk.

Daarom spreken we niet over cybercrime, maar ook over digitale ontwrichting. Er is bij digitale ontwrichting namelijk niet altijd opzet in het spel.

Veiligheidsregio Zuid-Limburg heeft geen concrete rol in het voorkomen van digitale ontwrichting of cybercrime. We bereiden ons echter wel voor op de hulpverlening tijdens of na een dergelijk incident. Dan hebben we namelijk wél een rol; wij proberen de gevolgen van de ontwrichting voor de maatschappij zoveel mogelijk te beperken.

In Nederland werkt het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) aan het vergroten van de digitale weerbaarheid. Zij hebben een coördinerende rol bij een nationale cybercrisis. Ook de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) en het Nationaal CrisisCentrum (NCC) kunnen een coördinerende rol vervullen wanneer er sprake is van digitale ontwrichting of cybergevolgbestrijding.

Het belangrijkste advies: zorg dat je een noodpakket in huis hebt waarmee ieder lid van je huishouden zichzelf tenminste 72 uur (dus drie dagen) kan redden. Denk hierbij onder andere ook aan de aanwezigheid van contant geld.

Daarnaast zijn er nog meer voorzorgsmaatregelen die je kunt nemen:

• Maak geregeld backups van je belangrijkste digitale bestanden op een externe harddisk. Zo voorkom je dat je al je computerbestanden kwijtraakt bij een hack. Veel informatie bewaren we tegenwoordig in de cloud, maar zorg dus dat je ook lokaal een backup hebt.
• Maak afdrukken van belangrijke informatie, zoals noodhandleidingen en telefoonnummers, zodat je erover kunt beschikken als er geen internetverkeer mogelijk is.
• Praat erover met je naasten. Kijk om naar familie, vrienden of buren die zich minder goed zelf kunnen redden of minder digitaal vaardig zijn.
• Breng in kaart welke systemen in jouw huishouden afhankelijk zijn van digitale verbindingen (bijvoorbeeld medische apparatuur, slimme thermostaten en alarminstallaties) en bedenk alternatieven.
• Zorg dat je computer, tablet en telefoon altijd beschikken over een goed werkende en up-to-date virusscanner.
• Gebruik een sterk wachtwoord. Dit bestaat uit minimaal acht tekens en een combinatie van letters, cijfers en symbolen. Voorkom dat je hetzelfde wachtwoord voor meerdere accounts gebruikt.
• In de nasleep van digitale ontwrichting: Wees alert op phishing, frauduleuze berichten, desinformatie en nepnieuws. Vertrouw alleen op informatie van betrouwbare bronnen. Open geen verdachte berichten en bestanden. De Fraudehelpdesk heeft een e-mailwijzer ontwikkeld die je kan helpen om verdachte berichten te herkennen.
• Zorg dat je op je telefoon NL-Alerts kunt ontvangen.
• Stel de frequentie van calamiteitenzender L1 Radio (95.3 FM) in op je (nood)radio en autoradio. Deze zender geeft tijdens ernstige noodsituaties informatie van de overheid.

Kijk op de website www.denkvooruit.nl voor meer handige tips

• Check welke systemen niet meer functioneren: telefonie, bedraad en/of draadloos (WiFi) internet, sms, stroom, water en gas. Kijk op één van deze pagina’s als er sprake is van de uitval van stroom, de drinkwatervoorziening of gasvoorziening.
• Is er sprake van een grootschalige uitval, dan volgt zo spoedig mogelijk meer informatie via calamiteitenzender L1 Radio (95.3 FM). Gebruik hiervoor je noodradio op batterijen (radiofrequenties blijven werken bij stroomuitval).
• Is er sprake van een levensbedreigende situatie? Bel dan direct 112.
• Ga slim om met de accu van je mobiele telefoon om deze zo lang mogelijk te kunnen gebruiken. Weet dat je de accu ook kunt opladen via de sigarettenaansteker of USB-poort in de auto.
• Ga niet de weg op, want stoplichten en straatverlichting werken mogelijk niet.
• Als de situatie langere tijd aanhoudt, ben je mogelijk afhankelijk van je noodpakket.

Wil je weten hoe je je het beste hierop kunt voorbereiden en wat je wel of juist niet moet doen in zo’n situatie? Kijk dan eens op www.denkvooruit.nl of www.veiliginternetten.nl. 

Meer weten over desinformatie en het herkennen van nepnieuws? Kijk op de website www.isdatechtzo.nl