Wat te doen bij
Nucleair of stralingsincident
In het Belgische Tihange, op 40 kilometer van de Nederlandse grens, bevindt zich een kerncentrale. De kans op een nucleair incident in de kerncentrale is heel klein. De kans dat er daar iets gebeurt dat stralingsgevaar oplevert in Zuid-Limburg, is nog veel kleiner.
Stel dat er in Tihange een ongeval plaatsvindt waarbij radioactieve straling vrijkomt. Mensen in de directe omgeving van de kerncentrale kunnen daaraan worden blootgesteld. Bij een ongeval in de kerncentrale in Tihange zal Zuid-Limburg niet door deze directe straling worden getroffen; zo ver kan straling niet reiken. Wel kan er door de wind een wolk met radioactieve stoffen onze kant op komen. In dat geval duurt het minimaal enkele uren voordat de wolk onze provincie heeft bereikt en is er dus tijd om beschermende maatregelen te nemen. Inwoners zullen hier dan direct over geïnformeerd worden.
Een nucleair incident is een voorbeeld van een stralingsincident. Maar stralingsincidenten kunnen ook gebeuren zonder dat daar een kerncentrale bij betrokken is. Zo kan er straling vrijkomen als een radioactieve stof, zoals die bijvoorbeeld wordt gebruikt op radiologische afdelingen in ziekenhuizen, lekt. De effecten blijven in zo’n geval beperkt tot de directe omgeving.
- Hoe is Veiligheidsregio Zuid-Limburg voorbereid op een incident bij de kerncentrale in Tihange?
Als veiligheidsregio bepalen we niet of kerncentrales gesloten zouden moeten worden, daarover beslist de politiek. Als veiligheidsregio beschermen we inwoners en bezoekers door middel van een zo goed mogelijke voorbereiding op de gevolgen van een ongeval in de kerncentrale van Tihange. Die voorbereiding vindt plaats aan de hand van nationale en internationale richtlijnen en adviezen. Zo gelden er internationaal vastgestelde voorbereidingszones. Zuid-Limburg valt binnen de zone van 100 km rondom de kerncentrale. Daarom zijn er in het verleden jodiumtabletten verspreid onder minderjarigen (0-18 jaar) en mensen die zwanger zijn.
Onze meldkamer en de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS) hebben rechtstreeks contact met de Belgische autoriteiten, zoals het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) en de kerncentrale in Tihange. In de gezamenlijke afspraken is vastgelegd dat wij direct worden gealarmeerd wanneer daar iets gebeurt dat mogelijk gevolgen heeft voor onze regio.
- Wat doen wij als een incident plaatsvindt bij de kerncentrale in Tihange?
Mocht zich een incident voordoen waarbij er mogelijk gevolgen merkbaar zijn in onze regio, dan zal de veiligheidsregio de inwoners direct informeren over de situatie en veiligheidstips geven, zodat je weet hoe je moet handelen. Kijk dan op deze website. Ook zal L1 Radio (95.3 FM) als calamiteitenzender worden geactiveerd en ontvang je een NL-Alert op je telefoon met daarin meer informatie.
Naast het geven van informatie en adviezen, kan de overheid na een stralingsongeval ook besluiten om andere maatregelen te nemen, bijvoorbeeld ter bescherming van ons eten en drinken, zoals in deze video wordt uitgelegd.
- Wat doen wij als de bron van het stralingsincident zich in onze regio bevindt?
Stralingsincidenten kunnen ook gebeuren zonder dat daar een kerncentrale bij betrokken is. Zo kan er straling vrijkomen als een radioactieve stof, zoals die bijvoorbeeld wordt gebruikt op radiologische afdelingen in ziekenhuizen, lekt. Bij dit soort incidenten is er alleen gevaar in de directe omgeving. Onze brandweer zal zo spoedig mogelijk ervoor zorgen dat het gebied ruim wordt afgezet, zodat mensen in de omgeving geen gevaar lopen. Ook worden er dan gelijk metingen verricht. Tevens informeert de veiligheidsregio de mensen in de omgeving.
Het is vervolgens belangrijk dat snel de bron wordt geïsoleerd en professioneel wordt afgedekt. De veiligheidsregio zal hiervoor de hulp inroepen van de specialisten van Defensie op het gebied van CBRN (chemisch, biologisch, radiologisch en nucleair materiaal).
- Wat kan ik zelf doen tijdens een stralingsincident?
Welk advies de overheid geeft, hangt af van het type incident. Na een stralingsincident bij een kerncentrale zal de overheid je adviseren om te schuilen, te evacueren of jodiumtabletten te slikken.
Volg altijd de adviezen van de overheid. De filmpjes hieronder laten zien wat elk advies betekent.
Advies: schuilen
Ga naar binnen en waarschuw anderen dit ook te doen.
- Sluit ramen en deuren.
- Zet de mechanische ventilatie uit. Denk daarbij aan airco’s en ventilatoren.
- Sluit dauerluftung en dek ventilatieroosters af met een natte doek.
- Klinkt het luchtalarm? Volg dan de berichtgeving over het incident op deze website of luister naar L1 Radio (95.3 FM). Ga pas weer naar buiten als je via deze betrouwbare nieuwsbronnen hoort dat de situatie veilig is.
Advies: evacueren
Zorg dat je zo snel mogelijk voldoende belangrijke spullen kunt meenemen voor meerdere dagen. Denk daarbij aan kleding, medicijnen en uw telefoon. Denk ook aan je naasten en bepaal wie je hulp nodig heeft. Bekijk of je terecht kunt bij familie of vrienden in veilig gebied.
Advies: jodiumtablet innemen
Jodiumtabletten beschermen tegen de gevolgen van het inademen van radioactieve stoffen. Door op het juiste moment een jodiumtablet te slikken raakt je schildklier verzadigd met jodium en neemt dan minder radioactief jodium op. Jodiumtabletten werken goed bij kinderen. Bij mensen ouder dan 40 jaar hebben ze geen nut en is er zelfs een risico op negatieve bijwerkingen.
Neem een jodiumtablet alleen op het moment dat de overheid dat adviseert. Wie zwanger is, kan dan (ongeacht de leeftijd) een jodiumtablet slikken ter bescherming van het ongeboren kind.
In oktober 2017 zijn aan alle inwoners onder de 40 jaar en zwangeren jodiumtabletten verstrekt door de overheid. Bewaar deze tabletten op een vaste, handige plek.
- Kun je radioactieve straling meten of voelen?
Straling is in een lage dosis overal om ons heen aanwezig in het dagelijks leven. Straling kun je niet zien of voelen. Alleen met speciale meetinstrumenten kan worden vastgesteld of ergens straling is. Onder andere de brandweer, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), de Autoriteit voor Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS) en het ministerie van Defensie beschikken over deze meetapparatuur.
De gezondheidseffecten van straling door radioactieve stoffen hangen onder andere af van de hoeveelheid en het type straling. Ook de manier waarop je eraan blootgesteld wordt, is van invloed. Een kleine hoeveelheid straling is doorgaans niet gevaarlijk. Een hoge stralingsdosis voor een lange periode is wel gevaarlijk.
Meer uitleg hierover vind je in deze video:
- Wat kun je nu al doen om bij een stralingsincident snel en goed te kunnen handelen?
- Zorg dat je weet hoe de mechanische ventilatie uitgezet moet worden. Zo voorkom je dat er gevaarlijke stoffen van buiten naar binnen kunnen komen.
- Weet waar ventilatieroosters zich bevinden, zodat je deze in noodgevallen snel kunt afdekken met een natte doek.
- Bespreek bij wie je bij een evacuatie terecht kunt (familie of vrienden in veilig gebied).
- Verdiep je in de gevaren van straling op de website van de Autoriteit voor Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS).
- Wie bel je voor hulp?
Bij levensbedreigende situaties bel je altijd 112.
- Waar vind ik meer informatie over de gevaren van straling?
Meer over de gevaren van straling vind je op de website van de Autoriteit voor Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS).
Voor vragen over jodiumtabletten kun je meer informatie vinden op www.waaromkrijgikjodiumtabletten.nl.
De belangrijkste adviezen bij een stralingsincident
- Ga naar binnen en waarschuw anderen dit ook te doen.
- Sluit ramen en deuren.
- Zet de mechanische ventilatie uit. Denk daarbij aan airco’s en ventilators.
- Sluit dauerluftung en dek ventilatieroosters af met een natte doek.
- Volg de berichtgeving over het incident op deze website of luister (bij grotere en nucleaire incidenten) naar L1 Radio (95.3 FM).
- Als evacuatie nodig is, zal de overheid dit tijdig zeggen. Zorg dat je in dat geval snel belangrijke spullen kunt meenemen (zoals kleding en medicijnen).
- Neem alleen een jodiumtablet als de overheid dat expliciet zegt. Jodiumtabletten werken bij kinderen en zwangeren (ongeacht hun leeftijd). Ben je ouder dan 40 jaar, dan hebben jodiumtabletten geen nut.
- Ga pas weer naar buiten als je via de officiële communicatiekanalen van de veiligheidsregio of via rampenzender L1 hoort dat de situatie veilig is.